Την Παρασκευή 18 Οκτωβρίου, το Αθηναϊκό κοινό είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει άλλη μια ζωντανή εμφάνιση του Michael Gira. Από την στιγμή που εκεί γύρω στα 2010 αποφάσισε να επαναφέρει στην ενεργό δράση τους Swans, μας έχει επισκεφθεί 4 φορές, όλες με full band. Έτσι, το συγκεκριμένο live στο Temple θα μας έδινε μια ευκαιρία να δούμε τη μουσική του απογυμνωμένη από τους όγκους θορύβου που τον έχουμε συνηθίσει να παράγει μέσα από τους ενισχυτές του, αλλά και να έχουμε μια άτυπη πρώτη παρουσίαση των νέων κομματιών του επερχόμενου album των Swans, “Leaving Meaning”. Όπως και έγινε δηλαδή.
Ανταπόκριση: Βασίλης Μπέκας / Φωτογραφίες: Γιάννης Σκάντζος (περισσότερες εδώ)
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η Azraq Sàhara, που προστέθηκε στο line up τις τελευταίες μέρες, οφείλω να ομολογήσω πως μέχρι να ανακοινωθεί δεν είχε τύχει να την ακούσω παρότι ξεκίνησε να παίζει με αυτό το όνομα το 2013 και το 2015 κυκλοφόρησε το ντεμπούτο της. Η επιλογή της για το συγκεκριμένο live νομίζω πως κρίνεται απολύτως ταιριαστή. Ο ήχος της αν και όχι τόσο σκοτεινός όπως ο αντίστοιχος των δυο κύκνων που ακολούθησαν, ταίριαξε γάντι με το χώρο. Μόνη με την κιθάρα της σε μια σκηνή με κόκκινο φωτισμό, με την / desert goth / beach pop / dream pop τραγουδοποιία της να απλώνεται στο χώρο μου έβγαλε ένα εντελώς Twin Peaks συναίσθημα, και αυτό το τελευταίο, μόνο ως καλό θα το έγραφα.
Ο Norman Westberg που ανέβηκε στη σκηνή στη συνέχεια, είχε να μας παρουσιάσει κάτι διαφορετικό. Η προσωπική του δισκογραφική πορεία, πέρα από τις συμμετοχές του δηλαδή σε διάφορα άλλα σχήματα, απλώνεται αποκλειστικά στην τελευταία δεκαετία και κινείται στον ambient / drone ήχο. Η συμβολή της κιθάρας του Westberg στην όψιμη περίοδο των Swans, πάντα θεωρούσα πως παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο στο πολυστρωματικό ηχητικό τείχος που δημιουργούν. Στη σκηνή του Temple βρέθηκε μόνη της. Οι συνθέσεις του δεν διεκδικούν δάφνες πρωτοτυπίας βέβαια. Περιέργως δεν στηρίζονται ούτε στην μεγάλη ένταση του ήχου -θα έλεγα μάλιστα ότι για το συγκεκριμένο είδος, ήταν χαμηλά- και εστιάζουν στο παιχνίδι ανάμεσα στις χαμηλές συχνότητες και τις αντίστοιχες ψηλές, που δημιουργούν μια (κάπως post-rock) αίσθηση μεταξύ φωτός και σκοταδιού. Για να είμαι ειλικρινής θα προτιμούσα να τον ακούσω σε μεγαλύτερη ένταση, ώστε ο ήχος να γεμίζει το χώρο και να κυκλώνει τον ακροατή. Το set του θα έλεγα πως αρχικά μου φάνηκε κάπως νωθρό, αλλά από τη μέση και μετά με κέρδισε. Στο τέλος δε, τα είχε καταφέρει για τα καλά.
Οφείλω να ομολογήσω πως παρόλο που λατρεύω τους Swans και τον Michael Gira, η παρουσία μου στο συγκεκριμένο live υπήρξε για πρώτη φορά κάτω από μια σκιά αμφιβολίας και κυρίως αμηχανίας (τους λόγους τους ανέφερα σε προηγούμενο άρθρο). Ίσως μάλιστα αυτός να είναι και ο λόγος που η συνολική μου αίσθηση μετά το τέλος του live δεν είχε τον ίδιο ενθουσιασμό που παρατήρησα στους περισσότερους γύρω μου. Το set του Gira κινήθηκε σχεδόν αποκλειστικά πάνω στο υλικό του νέου δίσκου των Swans, τον οποίο είχαμε την ευκαιρία και να ακούσουμε νωρίτερα από την επίσημη ημερομηνία κυκλοφορίας του (25 Οκτωβρίου) καθώς τον είχε φέρει μαζί του προς πώληση.
Βέβαια να πω εδώ, πως όλο το υλικό του“Leaving Meaning” ήταν ήδη γνωστό, καθώς τα τελευταία χρόνια ο Gira έχει αποφασίσει να κυκλοφορεί το υλικό των album των Swans αρχικά σε ακουστική μορφή ως ξεχωριστή κυκλοφορία και στη συνέχεια να το ηχογραφεί με ολοκληρωμένες ενορχηστρώσεις με πλήρη μπάντα, ώστε να βγει επίσημα. Το υλικό λοιπόν αυτό στην ακουστική του μορφή, έφτασε στα αυτιά μας πρώτη φορά τον Μάρτιο της χρονιάς που διανύουμε, με τον τίτλο “What Is This?”. Έχοντας βέβαια προλάβει να έχω ακούσω ήδη το καινούργιο album, αδυνατώ να μην αναφέρω πως είναι και πάλι μια σπουδαία κυκλοφορία.
Ο Gira έχει πλέον την πολυτέλεια να έχει κερδίσει το κοινό, πριν καν ανέβει στη σκηνή και κάτσει στην καρέκλα με την κιθάρα του. Όταν μάλιστα ανοίξει το στόμα του και βγει αυτή η φωνή, μένεις από κάτω σαν μαγεμένος και ακούς κάθε λέξη. Η φωνή του γεμίζει το μικρό χώρο του Temple, με το κοινό να ακούει με απόλυτη προσοχή τον σκοτεινό ιεροκήρυκα, να ψιθυρίζει, να φωνάζει, να “γαβγίζει”, να ωρύεται. Η κιθάρα του από την άλλη, για ολόκληρο το σετ του δεν είχε και τον καλύτερο ήχο, καθώς ήταν σαν να είχε ένα μικρό drive που αφαιρούσε την όποια γλυκάδα της και έθαβε τις αρμονικές. Το παίξιμό του λιτό, χωρίς ιδιαίτερη μελωδία. Ο ίδιος γκρινιάρης ως συνήθως. Για τα κινητά, για την κιθάρα, για τον ανεμιστήρα που τον χτυπούσε στο πρόσωπο, αλλά και παράλληλα αναπάντεχα ευδιάθετος και επικοινωνιακός. Χωρίς ωστόσο να ενδιαφέρουν κανέναν από το κοινό τα παραπάνω, τον παρακολουθήσαμε να απλώνει τις ιστορίες του μπροστά μας γυμνές, να διηγείται τις γεμάτες αλληγορίες και σύμβολα παραβολές του. Τα “The Hanging Man” και “It’s Coming, It’s Real” που μάλιστα είχαν προλογίσει το νέο album όταν “ανέβηκαν” στο ίντερνετ τις προηγούμενες μέρες φάνηκε να γίνονται δεκτά με μεγαλύτερο ενθουσιασμό από τον κόσμο, που ωστόσο πιστεύω πως ό,τι και να άκουγε από τον Gira, θα έστεκε με τον ίδιο τρόπο. Είναι γεγονός πως ο 65χρονος δημιουργός έχει αυτή την ενέργεια, αυτή την αύρα, που σε καθηλώνει.
Εδώ και αρκετά χρόνια θεωρώ πως οι Swans των 10’s, οδηγούνται στα βαθιά σκοτάδια που τους οδηγεί, όπως πάντα έκανε, ο Gira αλλά στερούνται συναισθήματος σε σχέση με εκείνους τους Swans της μάλλον σπουδαιότερης δημιουργικά εποχής τους (’89-’96). Το “Amnesia” έρχεται από εκείνη την εποχή και η καινούργια του εκδοχή (που περιλαμβάνεται και στο album) είναι μια γεμάτη απελπισία μαύρη τρύπα, γεμάτη όμως από αυτό το συναίσθημα. Την Παρασκευή το “Amnesia” έφτασε λίγο πριν το τέλος του σετ και μαύρισε τα πάντα στον χώρο, μαζί και τις ψυχές μας. Το ακολούθησε το “My Phantom Limb” που είναι φτιαγμένο από το υλικό των κομματιών που αν χαθείς στις λέξεις του, χάνεις κάθε φορά και λίγο από τον εαυτό σου. Από αυτό το υλικό που εδώ και 40 χρόνια περίπου, ο Michael Gira υφαίνει τα ηχητικά του σάβανα. “Κάθε πόνος, κάθε αγάπη, κάθε λύπη είναι ιερή”(*), σκέφτομαι καθώς φεύγω σιγά σιγά, αναπάντεχα σκυθρωπός από το Temple για να βγω στο ανυπόφορο Γκάζι, περιμένοντας να επιστρέψω σπίτι για να ακουμπήσω τη βελόνα πάνω σε ένα ακόμα Swans album.
*”Each pain, each love, each regret is sacred The wounded child is sacred The murdering man is sacred The imbecile is sacred My spit in the dust is sacred Your lover’s sentient hand is sacred Fucking is sacred Music is sacred To give up is sacred Silence is sacred Mindlessless is sacred Sacred, sacred, everything is sacred” (My Phantom Limb)
