Η 20 Μάη από μόνη της ως ημερομηνία δεν σηματοδοτεί κάτι. Δεν είναι κάποια μεγάλη γιορτή, δεν είναι κάποια σημαντική επέτειος. Για το έτος που διανύουμε όμως, η 20 Μαΐου θα είναι η ημέρα όπου η Diamanda Galás έπαιξε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Ανταπόκριση: Βέλια Ντόκα / Φωτογραφίες: Νίκος Παλαιολόγος (SOOC)
Σπάνια ευκαιρία για το ελληνικό κοινό να παρακολουθήσει μία τέτοια καλλιτέχνιδα και σε μία τόσο καλή, ακουστικά, αίθουσα, την αίθουσα Τριάντη. Στην χαμηλωμένων φώτων σκηνή είχε μόνο ένα πιάνο και ένα μικρόφωνο – κατευθείαν καταλάβαινες πως η βραδιά θα είναι bluesy, αλά Galás. Το κοινό ανυπόμονο και σε εγρήγορση έψαχνε να δει πότε θα βγει η Diamanda Galás, ώσπου στις 20:15, βγαίνοντας από το σκοτάδι βάδισε προς το πιάνο και μέσα στο χειροκρότημα και τις επιδοκιμασίες άρχισε ευθύς να παίζει.
Πρώτο κομμάτι, το άψογα εκτελεσμένο “Fernand” του Βέλγου Jacques Brell από τον νέο της δίσκο “At Saint Thomas The Apostle Harlem” του 2017. Κομμάτι ομολογουμένως από τα πιο ήσυχά της για να ανοίξει την βραδιά και να προδιαθέσει το κοινό για την ένταση που θα ακολουθούσε. Αμέσως μετά, και ύστερα από την ένθερμη ανταπόκριση του κοινού, σειρά είχε ένα κομμάτι μη ηχογραφημένο ακόμα, το “ShAkwoman” του Αμερικανού τζαζίστα Bobby Bradford. Η εκδοχή του τραγουδιού αυτού απο την Galás είμαι σίγουρη πως δεν θα άφηνε κανέναν φαν της απογοητευμένο. Πέρα από τις προσεκτικά μελετημένες εναλλαγές στις συγχωρδίες και το overtone της φωνής της, η Diamanda Galás με το ανορθόδοξο παίξιμό της – χρησιμοποιώντας τους αγκώνες για τα πλήκτρα και χτυπώντας το πιάνο – αποδεικνύει πως αυτή η μουσική βιαιότητα των πρώτων της δίσκων ποτέ δεν την άφησε και ας έχει κατευθυνθεί σε άλλου είδους ρεπερτόρια. Και μέσα στο έντονο χειροκρότημα του κοινού μετά το τέλος του κομματιού, η Galás, μιλώντας άπταιστα ελληνικά, την μητρική της γλώσσα εξάλλου, απευθύνθηκε στο κοινό δηλώνοντας την χαρά της που είναι στην Ελλάδα και είχε την ευκαιρία να τραγουδήσει για το ελληνικό κοινό. Χαρά, να προσθέσω εγώ, που ήταν σίγουρα αμοιβαία.
Το επόμενο τραγούδι που ακολούθησε ήταν ένα που αγαπάει πολύ να παίζει στις συναυλίες της πλέον η Galás, το “La Llorona”. Ένα παραδοσιακό ισπανικό τραγούδι για μία πεθαμένη γυναίκα που τριγυρνά σα φάντασμα στον κόσμο των ζωντανών για να βρει τα παιδιά της. Μία ιστορία που έχει αγγίξει την Galás σε μεγάλο βαθμό, αφού και στο τέλος του τραγουδιού απήγγειλε τους στίχους του ποιήματος. Ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε επίσης και η διασκευή ενός παραδοσιακού ρεμπέτικου κομματιού, με τον τίτλο «Πρόσφυγας», σε αρχική εκτέλεση του Μανώλη Αγγελόπουλου. Και πάλι, ένα από τα κομμάτια που αν και δεν τα έχει ηχογραφήσει, συνηθίζει πλέον να τα εντάσσει στα setlists της. Έπειτα, σειρά είχε μία εξαιρετική διασκευή του blues/rock κομματιού “A Soul That’s Been Abused” των Αμερικανών Ronnie Earl & Duke Robillard. Κομμάτι αβανταδόρικο για την Galás όπως φάνηκε εξάλλου από τις ιλιγγιώδεις αλλαγές οκτάβων με τις κορώνες της.
Μετά από τις αισθαντικές αυτές διασκευές, επιστρέφουμε στα πιο πρόσφατα κομμάτια της δισκογραφίας της, και συγκεκριμένα, στον δίσκο “At Saint Thomas The Apostle Harlem”. Η Galás ανταπεξέρχεται με περίσσεια άνεση στις φωνητικές τεχνικές απαιτήσεις του “Die Stunde Kοmmt” του Γερμανού ποιητή Ferdinand Freiligrath που ενέπνευσε τον Franz Liszt να γράψει μία από τις πιο γνωστές του συνθέσεις. Ύστερα, ακούμε το «Άνοιξε Πέτρα» του Μίμη Πλέσσα, από τον ίδιο δίσκο, χωρίς να λείπουν βέβαια τα λισάντο και οι αμανέδες. Και πάνω στο πνεύμα αυτό, έρχεται το τέλος της συναυλίας, με το bluesy κομμάτι “O, Death”. Από τα εμβληματικά πλέον της τραγούδια, καθώς εδώ και χρόνια βρίσκεται μέσα στις επιλογές της και για ηχογραφήσεις αλλά και για live εμφανίσεις. Χιλιοπαιγμένο μα και κάθε φορά σαν να το ακούς για πρώτη φορά.
Και αφού η Galas παίζει και την τελευταία την νότα, ευχαριστεί το κοινό και αποχωρεί προς τα παρασκήνια. Νομίζει πως η συναυλία έχει τελειώσει. Όμως δεν είναι έτσι. Το κοινό, που από το πρώτο λεπτό της συναυλίας ξεχείλιζε από ενθουσιασμό δεν την άφησε να φύγει τόσο γρήγορα. Χάρη στο δυνατό χειροκρότημα και στις επιδοκιμασίες θαυμασμού, η Diamanda Galás επέστρεψε στην σκηνή 3 φορές για να ικανοποιήσει το κοινό της. Στο πρώτο encore έπαιξε το “Artemis” του “At Saint Thomas The Apostle Harlem”. Στο δεύτερο encore επέλεξε να παίξει το “I’ve Got Someone To Kill” από τον δίσκο “All the Way”. Την τρίτη φορά που επέστρεψε στην σκηνή, στον τελικό μας αποχαιρετισμό, εκτέλεσε ένα κλασσικό της κομμάτι, το “Let My people Go” από το “You Must Be Certain Of the Devil”.
Συγκινημένη, και σίγουρα δίχως ξέροντας πως να το χειριστεί όλο αυτό, η Diamanda Galás μας ευχαρίστησε για ακόμη μια φορά και αποχώρησε οριστικά από την σκηνή. Η ενέργεια που μεταφέρονταν απο την πλατεία στην σκηνή και από την σκηνή στην πλατεία ήταν κάτι το χειροπιαστό και το άμεσο. Θέλεις λίγη ώρα για να επεξεργαστείς τί ακριβώς έγινε εκείνο το βράδυ. Δεν ξέρουμε πότε θα ξανάρθει η Galas, αν ξανάρθει. Πάντως όσοι είχαν την τύχη να πάνε, σίγουρα θα το θυμούνται μια ζωή.